TUVALET EĞİTİMİ KAÇ YAŞINDA VE NASIL VERİLİR?

Çocukların başarılı bir tuvalet eğitimi için belirli bir nörolojik ve duygusal gelişime ulaşmış olmaları gerekmektedir. Bu en erken 24. ayda gerçekleşir. Ayrıca bu yaş, çocuğun ‘anal dönem’ olarak nitelendirilen kendi bedenine sahip çıktığı, kendine ait hiçbir şeyi paylaşamadığı, dışarıdan gelen uyarılara olumsuz yanıtlar verdiği dönemdir. Bu gibi fizyolojik özellikleri de göz önünde bulundurarak tuvalet eğitimine 2- 2.5 yaşalar arasında başlanabilir.

DİKKAT!

Tuvalet eğitimine başlama zamanı aile içi yeni ve alışılması gereken bir duruma ( hastalık arası, yeni bir kardeşin doğması, aileden birinin ayrılması vb.) denk gelmemelidir.

ÇOCUĞUMUN TUVALET EĞİTİMİNE HAZIR OLDUĞUNU NASIL ANLAYABİLİRİM?

• Bebek gün içerisinde 2 saatten uzun süre kuru kalıyorsa,
• Islak bez sayısı azaldı ise,
• Barsak hareketleri düzenli ise,
• Oturma, yürüme, çömelme gibi hareketleri rahatlıkla yapıyor ise,
• Kendi pantolonunu giyebiliyor ise,
• Sıkıştığını ifade edebiliyor, söylenenleri yapabiliyor, kaka ya da çiş geldiğini farkediyor ise,
• Aile bireylerini taklit ediyor, anne ve babasını memnun etmeye istekli ise,
• Kakalı ya da ıslak beze katlanamıyor, 5-10 dakika tuvalete oturmayı kabul ediyor ise;

Çocuğunuz tuvalet eğitimine hazırdır. Ancak bilinmelidir ki bebek kadar anne ve babanın da tuvalet eğitimi vermeye hazır olmaları gerekmektedir.

TUVALET EĞİTİMİ NASIL VERİLMELİDİR?

Tuvalet eğitimi için uygun zamanın geldiğinden emin olduktan sonra çocukla konu ile ilgili konuşmalar yapılmalıdır. Örneğin; anne ve babanın tuvaletini nereye yaptığından, kuru kalmanın sağlıklı olduğundan ya da öykülerdeki kahramanların kakalarını nereye yaptığından bahsedilebilir.

Bez değişimi sırasında çocuk yeniden bağlanmak istemiyor ise lazımlık ya da tuvaleti kullanmaya teşvik edilmelidir.

Çocuğun konuya istekli olduğu fark edildiği zaman lazımlık almaya birlikte gitmek güzel bir teşvik edicidir. Nasıl kullanıldığı en basit şekilde anlatılmalıdır. Lazımlık onun odasında durabilir ve kullanılacağı zaman banyoya götürülebilir.

Başlangıçta günde 4-5 kez 5-10 dakika kadar lazımlıkta oturmak önemlidir. Özellikle yemeklerden 20-30 dakika sonrası gastro-kolik refleksin etkisi nedeni ile uygun olur. Sabır gösterilmeli, ayni teklif tekrar tekrar yapılmalı, başarı sağlandığında ödüllendirilmelidir. Başlangıç aşaması sonuca ulaşamasa bile gidip tuvalette birkaç dakika oturması övülmelidir. Beze yapılan kakalar ‘yeri burası’ diye belirterek çocukla birlikte tuvalete dökülmelidir.

Uygun yere dışkılama ödüllendirilmelidir. Alkışlama, başarı çıkartmaları, küçük armağanlar verilebilir. Lazımlığı kullanırken meydana gelen meydana gelen küçük kazalardan dolayı utandırılmamalı ve cezalandırılmamalıdır.

Tuvalet eğitimi için annelerin daha rahat olduğu, bez olmadan dolaşma olanağının olduğu yaz ayları daha uygundur.

TUVALET EĞİTİMİ SIRASINDA NE GİBİ SORUNLAR YAŞANABİLİR?

Çocuk tümüyle reddedebilir, hiç ilgilenmeyebilir, kabul edip bir süre oturur ancak kakasını yapmaz ve bezi bağlanır bağlanmaz yapabilir, acıdığını söyleyebilir, bazen önce birkaç kez yapar sonrasında sürdürmeyi reddedebilir, kaka tutma gibi alışkanlıklar ve buna bağlı kabızlık gelişebilir. Eğitim sırasında ilişkiler bozulur, inatlaşma başlar ise ısrar etmeksizin çocuğa hazır olacağı bir süre tanımak, kıskanma yaratmaksızın yaşıtlarının tuvalet eğitimini başarmış olduklarının farkına varmasını sağlamalıyız.

Dr. Kubilay Oskay

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı